Patiëntgericht beeldbellen bij een onderzoekstraject binnen het Radboudumc

strong>Onderzoeker Janna Maas van het Radboudumc houdt zich in het kader van haar PERSPECTIVE-studie bezig met de effectiviteit van logopedie bij de ziekte van Parkinson. Gedurende dit onderzoek kregen 215 deelnemers met de ziekte van Parkinson logopedie. De behandeling werd aangeboden via een videogesprek – middels Zaurus. Janna deelde haar ervaringen, leermomenten en tips met ons.

Waarom beeldbellen?

De keuze om logopedie via videogesprekken aan te bieden werd met name gemaakt om de behandelingen zo toegankelijk mogelijk te houden.

“Logopedie bij parkinson is vaak hoogintensief, met gemiddeld drie behandelingen per week. Patiënten zouden normaal gesproken dus drie keer per week op en neer moeten naar de logopedist. Dit kost niet alleen veel tijd, maar ook kostbare energie.

Door logopedie via een videogesprek te geven, konden mensen met parkinson gewoon thuis blijven en zijn ze niet van iemand anders afhankelijk qua vervoer.”

Janna Maas, Onderzoeker Radboudumc

Ook de coronapandemie zou bij fysieke afspraken roet in het eten hebben gegooid: “Online behandelingen zijn onze redding geweest in coronatijd. Fysieke behandelingen mochten niet meer plaatsvinden, en zeker kwetsbare patiënten waren huiverig om hun huis uit te gaan. De behandeling kon probleemloos voortgezet worden”, aldus Janna.

Een goede voorbereiding is het halve werk

Janna bezocht als onderzoeker alle patiënten voor de voor- en nametingen. Bij de eerste afspraak kon ze dan ook mooi helpen met het installeren en testen van Zaurus. “Deze uitleg bij hen thuis was vaak wel nodig”, vertelt ze. “Parkinsonpatiënten kunnen namelijk niet alleen te maken hebben met fysieke, maar ook met cognitieve problemen. Dit is een ongelukkige combinatie, zeker als mensen daarnaast ook nog technologisch onervaren zijn.”

Door ter plekke samen met de patiënt ‘een start’ te maken kon Janna hen helpen met hun internetverbinding, een geschikte browser en hun webcam en microfoon. De patiënt kreeg bovendien een handleiding met screenshots voor toekomstige gesprekken, zodat ze deze te allen tijde konden raadplegen.

Janna merkte bovendien dat een tablet voor veel patiënten een stuk gemakkelijker te gebruiken was dan een computer. Er draait een vaste app op en er hoeft niet steeds opnieuw ingelogd te worden. “Als iemand eenmaal is ingelogd op een tablet, hoef je hem daarna alleen nog maar uit te leggen hoe hij met een swipe op het scherm het videogesprek kan opnemen. Dit vereist minder handelingen dan op een computer en dit werkte zelfs goed voor oudere mensen die geen enkele ervaring hadden met technologie.”

Creatieve oplossingen

Een probleem van de specifieke doelgroep waarmee Janna en haar team te maken hadden is dat parkinsonpatiënten vaak stijf zijn. Tijdens de logopedische behandeling worden er vaak oefeningen gedaan om dit te verminderen, waarbij de patiënt ook aangeraakt wordt. Om dit alsnog op afstand te kunnen faciliteren stelde het team video’s met ontspanningsoefeningen en tips voor een goede houding beschikbaar – dit werd als afgeschermde YouTube-link gedeeld via Zaurus. Het bijkomstige voordeel van deze video’s was dat de patiënt deze al voor de start van het videogesprek kon bekijken en oefenen.

Ook gebruiken de patiënten tijdens de logopediebehandeling een app op hun telefoon, de Voice Trainer. Via deze app is te zien of de patiënt luid en laag genoeg spreekt. Dit bracht met behandelingen via videobellen een uitdaging met zich mee: “Het is belangrijk dat zowel de logopedist als de patiënt ziet wat er op de app gebeurt. Het was een uitdaging om de Voice trainer goed in beeld te krijgen, immers: als een patiënt de app voor zich op tafel heeft liggen, is deze niet zichtbaar voor de camera in een videogesprek. Daarom gaven we alle patiënten een telefoonstandaard mee. Door de telefoon in de standaard op de camera te richten, was de app zichtbaar voor de logopedist en indirect ook voor de patiënt, omdat deze zichzelf via het scherm ziet.”

Vele voordelen

De inzet van videogesprekken bij de onderzoeksactiviteiten in het kader van de PERSPECTIVE-studie mag een succes worden genoemd. Naast de eerdergenoemde voordelen op het gebied van tijds- en energiebesparing, beviel de behandeling ook de logopedisten goed. “Wat we terug hoorden van de logopedisten is dat de online behandeling efficiënter verloopt dan een face-to-face behandeling. In een fysieke behandeling van een half uur ben je zo al vijf minuten kwijt aan de binnenkomst, de jas uittrekken, een kopje koffie geven, etcetera. Bij een videogesprek zit een patiënt er al helemaal klaar voor en kun je meteen met de oefeningen beginnen.”

Ook werd het als prettig ervaren dat een collega gemakkelijk aangehaakt kan worden bij het videogesprek voor extra coaching bij de behandeling: “Zeker bij wetenschappelijk onderzoek is het van belang dat de interventie, dus in ons geval de logopedische behandelingen, van hoge kwaliteit is”, legt Janna uit. “Alleen op die manier kan je goed de meerwaarde van een interventie onderzoeken. Via Zaurus lieten we daarom geregeld een expert logopedist meekijken tijdens de behandelingen, zodat zij de logopedisten in het onderzoek konden coachen en de kwaliteit van de behandeling verbeterden. Dit had zonder een videogesprek nooit gekund.”

Tips: patiëntgerichte voorbereiding en ondersteuning

We vroegen Janna om tips voor andere organisaties die Zaurus op een gelijksoortige manier zouden willen inzetten. Zij benadrukt het belang om goed te kijken naar de patiëntgroep waarmee je te maken hebt. Waar lopen zij bij het gebruik van e-health tegenaan? Wat is er nodig om deze patiënten goed te kunnen helpen? Door dit in het vizier te houden kwam het team van Janna op creatieve oplossingen om mogelijke problemen te omzeilen en het videobellen maximaal te benutten.

Bovendien werkte het bij dit onderzoek heel goed om mensen op weg te helpen met de oplossing. “Test bij elke deelnemer of de technologie naar behoren werkt, of zorg op zijn minst voor een aanspreekpunt waar deelnemers terecht kunnen bij technische problemen”, raadt Janna aan.

De toekomst

De behandelingen voor de PERSPECTIVE-studie zijn nu afgerond. Janna ziet zeker een toekomst voor de inzet van videobellen zoals zij en haar collega’s hebben gedaan: “Waar ik zeker wel de voordelen van zie, is het gemak om elkaar even een bericht te sturen of om even een videogesprek te starten. Zeker in het COVID-19 tijdperk zijn online behandelingen en intervisie in een stroomversnelling gekomen. Ik denk dat dit in positieve zin de snelheid en laagdrempeligheid van de gezondheidszorg beïnvloed heeft.”

Ook Zaurus inzetten?

Bezoek de Enovation Zaurus-pagina voor meer informatie over beeldzorg of neem contact met ons op: info.nl@enovationgroup.com.